Πώς καταπολεμά η ΕΕ τη φτώχεια και την ανεργία

Πώς καταπολεμά η ΕΕ τη φτώχεια και την ανεργία

Το 2017, εργαζόταν το 72% του πληθυσμού της ΕΕ ηλικίας 20-64 ετών. © AP Images/European Union – EP

Η ΕΕ έχει στόχο να δει το 75 % των ατόμων ηλικίας 20-64 ετών στην απασχόληση μέχρι το 2020. Μάθετε πώς ΕΕ μειώνει την ανεργία και καταπολεμά τη φτώχεια.

Η παγκόσμια οικονομία επλήγη σοβαρά από την οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, οδηγώντας σε αυξημένη ανεργία σε όλες τις χώρες της ΕΕ. 

Παρότι οι συνθήκες της αγοράς εργασίας και τα δικαιώματα των εργαζομένων έχουν βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, η καταπολέμηση της ανεργίας παραμένει μία από τις κυριότερες προκλήσεις της Ευρώπης. Μιας Ευρώπης που στοχεύει στον περιορισμό του κοινωνικού αποκλεισμού και στη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας. 

Η ΕΕ έχει ήδη καταβάλει σημαντικές σημαντικές προσπάθειες για την καταπολέμηση της μακροχρόνιας ανεργίας, την ενίσχυση της πρόσβασης των νέων στην αγορά εργασίας, τη διευκόλυνση της κινητικότητας των εργαζομένων και την αναβάθμιση των δεξιοτήτων τους. 

Το ποσοστό ανεργίας στην ΕΕ 

Το ποσοστό ανεργίας της ΕΕ παρουσιάζει σταθερή μείωση από το 2013. Τον Απρίλιο του 2019, το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε στο 6,4% (από το 7% τον Απρίλιο του 2018), το χαμηλότερο επίπεδο από τον Ιανουάριο του 2000, όταν ξεκίνησε η μηνιαία δημοσίευση των στατιστικών ανεργίας στην ΕΕ.

Στην ευρωζώνη, το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε από το 8,4% τον Απρίλιο του 2018 στο 7,6% τον Απρίλιο του 2019. 

Ο ρόλος της ΕΕ σε σχέση με τις εθνικές αρμοδιότητες 

Αν και η πρωταρχική αρμοδιότητα για τις κοινωνικές πολιτικές και τις πολιτικές απασχόλησης ανήκει στα κράτη μέλη, η ΕΕ συμπληρώνει και συντονίζει τις εθνικές πολιτικές, προωθώντας την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών. 

Σύμφωνα με το άρθρο 9 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η ΕΕ πρέπει να λαμβάνει υπόψη τον στόχο υψηλού επιπέδου απασχόλησης κατά τη χάραξη και την εφαρμογή των κοινοτικών της πολιτικών και δραστηριοτήτων. 

Η στρατηγική απασχόλησης και οι στόχοι της ΕΕ 

Η Ένωση και τα κράτη μέλη της συνεχίζουν να εφαρμόζουν από κοινού την λεγόμενη Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Απασχόληση (ΕΣΑ), η οποία ορίζει κοινούς στόχους για την πολιτική της απασχόλησης και αποσκοπεί στη δημιουργία περισσότερων και καλύτερων θέσεων εργασίας σε ολόκληρη την Ένωση. 

Η στρατηγική αυτή, η οποία παγιώθηκε το 1997, αποτελεί μέρος της αναπτυξιακής στρατηγικής «Ευρώπη 2020» η οποία απεικονίζει γενικά την πρόοδο που θα πρέπει να σημειώσει η ΕΕ σε βασικούς παραμέτρους μέχρι το 2020, σε τομείς όπως είναι η εκπαίδευση και η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, και χρησιμεύει ως πλαίσιο αναφοράς για δραστηριότητες που αναλαμβάνονται σε ευρωπαϊκό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. 

Συγκεκριμένα, η ΕΕ έθεσε στόχο να απασχολείται το 75% των ατόμων ηλικίας 20-64 ετών έως το 2020 και να μειωθεί κατά τουλάχιστον 20 εκατομμύρια ο αριθμός των ατόμων που βρίσκονται ή κινδυνεύουν να βρεθούν σε συνθήκες φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού. 

Το 2017, εργαζόταν το 72% του πληθυσμού της ΕΕ ηλικίας 20-64 ετών, ήτοι μόνο 2,8 εκατοστιαίες μονάδες κάτω από τον στόχο του 2020. 

Το 2016, 118 εκατ. άνθρωποι κινδύνευαν να βρεθούν σε συνθήκες φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού στην ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβλέπει και εφαρμόζει τη στρατηγική μέσω του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, ενός ετήσιου κύκλου συντονισμού στόχων και κανόνων της οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής που έχουν συμφωνηθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο. 

Στόχος του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου είναι η αξιολόγηση των οικονομικών πολιτικών και των πολιτικών απασχόλησης βάσει των κοινών προτεραιοτήτων, των κατευθυντήριων γραμμών και στόχων για τις εθνικές πολιτικές στον τομέα της απασχόλησης. Η Επιτροπή εκδίδει ειδικές ανά χώρα συστάσεις που βασίζονται στην πρόοδο που έχει ήδη επιτευχθεί κι έχουν ως στόχο να κεφαλαιοποιηθούν οι θετικές οικονομικές προοπτικές, προκειμένου να καθοδηγήσουν τα κράτη μέλη να αναλάβουν περαιτέρω δράση. 

Πώς χρηματοδοτείται;

To Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) είναι το βασικό μέσο που χρησιμοποιεί η Ευρώπη για τη διασφάλιση πιο δίκαιων ευκαιριών απασχόλησης για όλους τους πολίτες της ΕΕ: τους εργαζόμενους, τους νέους και όλους όσους αναζητούν εργασία.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προτείνει την αύξηση της χρηματοδότησης του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου στον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027, με πρωταρχική έμφαση στην εκπαίδευση, την εργασία και την κοινωνική ένταξη. Η νέα εκδοχή του ταμείου, γνωστή ως το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ (ΕΚΤ+), στοχεύει στην προώθηση της ποιότητας της εργασίας, τη διευκόλυνση της εύρεσης εργασίας σε διαφορετικά μέρη της ΕΕ, τη βελτίωση της εκπαίδευσης και την προώθηση της κοινωνικής ένταξης και υγείας. 

Το πρόγραμμα για την απασχόληση και την κοινωνική καινοτομία (EaSI) επιδιώκει τον εκσυγχρονισμό των κοινωνικών πολιτικών και πολιτικών απασχόλησης, την προώθηση της εργασιακής κινητικότητας και τη βελτίωση της πρόσβασης των κοινωνικών επιχειρήσεων και ευάλωτων ομάδων σε χρηματοδότηση μέσω του Ευρωπαϊκού Δικτύου Υπηρεσιών Απασχόλησης (EURES). Το δίκτυο EURES παρέχει πληροφορίες, συμβουλές και υπηρεσίες πρόσληψης/τοποθέτησης σε εργοδότες και αναζητούντες εργασίας καθώς και μια βάση δεδομένων στο διαδίκτυο με τα βιογραφικά σημειώματα των αιτούντων εργασία. 

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση παρέχει στήριξη σε άτομα που χάνουν τη θέση εργασίας τους είτε εξαιτίας σημαντικών διαρθρωτικών αλλαγών στο παγκόσμιο εμπόριο λόγω παγκοσμιοποίησης, είτε εξαιτίας της παγκόσμιας οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης. 

Το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους (ΤΕΒΑ) στηρίζει τις δράσεις των χωρών της ΕΕ για παροχή τροφίμων και/ή βασικής υλικής βοήθειας στους απόρους. 

Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ θα είναι μια πιο ευέλικτη και απλούστερη εκδοχή του σημερινού Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, δεδομένου ότι σε αυτό θα συγχωνευτούν ορισμένα υφιστάμενα ταμεία και προγράμματα, όπως είναι το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το πρόγραμμα για την απασχόληση και την κοινωνική καινοτομία (EaSI), το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους, η Πρωτοβουλία για την Απασχόληση των Νέων, το πρόγραμμα της ΕΕ για την Υγεία. Η συνένωση των πόρων θα δώσει στην ΕΕ και στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να παρέχουν πιο ολοκληρωμένη και στοχευμένη στήριξη σε απάντηση των κοινωνικών και εργασιακών προκλήσεων που αντιμετωπίζουν σήμερα οι Ευρωπαίοι πολίτες. 

Καταπολέμηση της ανεργίας των νέων 

Μεταξύ των μέτρων που λαμβάνει η ΕΕ για την καταπολέμηση της ανεργίας των νέων περιλαμβάνονται οι Εγγυήσεις για τη Νεολαία. Πρόκειται για μία δέσμευση που ανέλαβαν όλα τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι όλοι οι νέοι κάτω των 25 ετών θα λαμβάνουν ποιοτική προσφορά απασχόλησης, συνεχούς εκπαίδευσης, μαθητείας και πρακτικής άσκησης εντός τεσσάρων μηνών από τη στιγμή που χάνουν τη δουλειά τους ή εξέρχονται από την επίσημη εκπαίδευση. Η Πρωτοβουλία για την απασχόληση των νέων, μαζί με σημαντικές στοχευμένες επενδύσεις που υλοποιεί το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, είναι οι κυριότεροι χρηματοδοτικοί πόροι που διαθέτει η ΕΕ για να στηρίξει την υλοποίηση των Εγγυήσεων για τη Νεολαία. 

Το Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης δημιουργεί ευκαιρίες για όσους νέους επιθυμούν να γίνουν εθελοντές ή να εργαστούν σε προγράμματα που θα βοηθήσουν ανθρώπους και κοινότητες σε όλη την Ευρώπη. 

Η πρώτη σου δουλειά μέσω του EURES είναι ένα πρόγραμμα επαγγελματικής κινητικότητας που βοηθάει νέους μεταξύ 18 και 35 ετών να βρουν ευκαιρίες εργασίας, πρακτικής άσκησης ή μαθητείας σε κάποια άλλη χώρα της ΕΕ, στη Νορβηγία ή στην Ισλανδία και τους εργοδότες να βρουν καταρτισμένο εργατικό δυναμικό. 

Κατάλληλες δεξιότητες, κατάλληλη κατάρτιση 

Η ΕΕ υποστηρίζει τη διαδικασία εύρεσης ποιοτικών θέσεων εργασίας προωθώντας την απόκτηση δεξιοτήτων, ενισχύοντας τη συγκρισιμότητα των επαγγελματικών προσόντων και παρέχοντας σημαντικές πληροφορίες για τις καλύτερες δυνατές επιλογές σταδιοδρομίας. 

Η Νέα Ατζέντα Δεξιοτήτων για την Ευρώπη, που εγκαινιάστηκε το 2016, περιλαμβάνει 10 προτεινόμενες δράσεις που διασφαλίζουν ότι η κατάλληλη κατάρτιση και υποστήριξη είναι διαθέσιμες για τους πολίτες της ΕΕ, και που αναθεωρούν έναν αριθμό υπαρχόντων εργαλείων, όπως είναι το κοινό υπόδειγμα ευρωπαϊκού βιογραφικού σημειώματος Europass. 

Η πρόκληση της μακροχρόνιας ανεργίας 

Μία από τις αιτίες της επίμονης φτώχειας είναι η μακροχρόνια ανεργία, που αφορά όσους είναι άνεργοι για περισσότερο από 12 μήνες. Παραμένει πολύ υψηλή σε ορισμένες χώρες της ΕΕ και συνεχίζει να αντιπροσωπεύει σχεδόν το μισό σχεδόν από το ποσοστό της ανεργίας στην ΕΕ. 

Για την καλύτερη ένταξη των μακροχρόνια ανέργων στην αγορά εργασίας, οι χώρες της ΕΕ υιοθέτησαν συγκεκριμένες συστάσεις που ενθαρρύνουν την εγγραφή των μακροχρόνια ανέργων σε υπηρεσίες απασχόλησης, την εκπόνηση προσαρμοσμένων αξιολογήσεων για τον προσδιορισμό των ειδικών τους αναγκών και την προσφορά ενδελεχών εξατομικευμένων υπηρεσιών που αποσκοπούν στην επανένταξή τους στην αγορά εργασίας (συμφωνίες ένταξης στην εργασία) το αργότερο όταν συμπληρώσουν 18 μήνες ανεργίας. 

Η μακροχρόνια απουσία από την εργασία οδηγεί συχνά στην ανεργία και στην οριστική εγκατάλειψη της αγοράς εργασίας. Το 2018, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρότεινε σειρά μέτρων για τη διατήρηση ή την επανένταξη των εργαζομένων που υποφέρουν από τραυματισμούς ή χρόνιες παθήσεις στον χώρο εργασίας, ενθαρρύνοντας τα κράτη μέλη να υλοποιούν ολοκληρωμένα προγράμματα ανάπτυξης δεξιοτήτων, να διασφαλίζουν ευέλικτες συνθήκες εργασίας και παρέχουν υποστήριξη στους εργαζομένους 

Προώθηση της εργασιακής κινητικότητας 

Η διευκόλυνση της εργασιακής κινητικότητας συμβάλει στη μείωση της ανεργίας. Η ΕΕ έχει θεσπίσει κοινούς κανόνες για να προστατεύσει τα κοινωνικά δικαιώματα των πολιτών της που μετακινούνται εντός της Ευρώπης όσον αφορά τις παροχές ασθένειας, ανεργίας, μητρότητας και πατρότητας…κλπ. 

Οι κανόνες σχετικά με την απόσπαση των εργαζομένων θεσπίζουν την αρχή της ίσης αμοιβής για ίση εργασία στον ίδιο χώρο εργασίας.